Preek zondagmorgen 28 augustus 2016

Preek zondagmorgen 28 augustus 2016
Voorbereiding Heilig Avondmaal
Schriftlezing: Deuteronomium 4:1-11

Gemeente van onze Heere Jezus Christus,

U wordt vanmorgen voor de keuze gesteld:
Wilt u de Heere God dienen – of niet?
Heeft u alles voor Hem over
en bent u bereid om Hem te dienen met alles wat u hebt?
Dat is niet zomaar een keuze.
De keuze voor God – om Hem te dienen
is de weg naar het leven.
Alleen zo blijft uw leven behouden.
Als Mozes het volk Israël toespreekt,
houdt hij hen een keuze voor: de keuze tussen dood en leven.
Wie de weg van God gaat, wie naar Hem luistert
in het land dat ze zullen gaan betreden, trouw en loyaal aan de Heere,
die blijft in Zijn gemeenschap en heeft het leven gevonden.
Wie een andere weg gaat, mist het leven
en kiest een weg die uiteindelijk naar de dood leidt.
Is het ook voor ons een keuze tussen leven of dood?
Omdat de gevolgen van die keuze niet direct zichtbaar zijn,
kun je zeggen: het valt wel mee
en kun je het voor je uitschuiven:
Ik hoef nu nog geen keuze te maken, zo nauw komt het niet.
Het zal zo’n vaart niet lopen.
God is toch vol liefde?

Vergis je niet, houd Mozes het volk Israël toe.
Met zulke geestelijke gemakzucht ben je op de verkeerde weg.
Dan heb je God niet in je leven
en dan ben je ook niet op weg naar het leven,
maar loop je je ondergang tegemoet.
Door het volk toe te spreken, wil hij hen ervan doordringen
dat hun keuze gevolgen voor hen heeft,
wil hij hen waarschuwen
om het vertrouwen dat ze nu op God hebben,
niet te verwaarlozen en God niet door geestelijke achteloosheid kwijt te raken.
Heb jij, hebt u dat ook nodig,
om net als het volk Israël weer aangesproken te worden,
erop gewezen te worden, dat u een keuze moet maken voor God,
misschien weer opnieuw,
omdat je eerder eens een keuze maakte, vol enthousiasme,
omdat je wat van de Heere God ervaren had, waardoor je op Zijn weg verder ging,
maar is het allemaal gewoon geworden en laat je het erbij zitten.

Het kan ook zijn dat je bij jezelf denkt:
“Ik ben al zo vaak gewaarschuwd.
Vroeger hadden de preken altijd een waarschuwende strekking.
Zo’n waarschuwing doet me niets meer,
ik heb dat zo vaak gehoord, ik ben afgestompt.
Elke keer als die lijst met zonden in het avondmaalsformulier gelezen wordt,
voel ik weer die benauwende sfeer van vroeger,
Ik wil het er niet meer over horen.
Als ik zo’n waarschuwing hoor, sluit ik mijzelf ervoor af.”

Mozes heeft een goede reden
om zo bij het volk aan te dringen op trouw en loyaliteit aan God.
Hij waarschuwt niet, omdat er bepaalde mensen zijn bij het volk
die graag horen dat hij het volk het nog eens goed aanzegt,
maar hij zegt dat, omdat het volk op de grens staat,
vlak voor Kanaän, het land dat de Heere had beloofd aan Abraham, Izak en Jakob.
Het volk staat op het punt dat beloofde land binnen te gaan.
Maar Mozes is er niet gerust op
hoe het volk van God zal omgaan met God
als ze eenmaal in het land zijn, als alles rustig is, het hele land veroverd
en de herinnering aan Egypte en de woestijnreis
en alles wat de Heere voor Israël haast of helemaal vergeten is.
Daarom prent hij het volk het nog eens in:
Jullie zijn een bijzonder volk, door God uitgekozen.
Moet je eens kijken hoe bijzonder jullie band met God is.
Als je tot Hem bidt, dan is Hij er
en mag je zeker zijn van Zijn steun, van Zijn hulp.
Weet je wel hoe jaloers de volken om ons heen zijn
op onze band met God,
Zo dichtbij, leven met de enige, ware God, de God die leeft,
die oren heeft en niet doof is voor onze gebeden,
die ogen heeft en dag en nacht over ons waakt,
onze Bewaarder die nooit Zijn ogen sluit.
die een mond heeft, die tot ons spreekt – Woorden van leven.

Kunt u zich voorstellen dat er mensen zijn,
die jaloers zijn op uw band met God,
met een God die zo nabij is,
die uit de hemel neerdaalde om onder ons te zijn, als mens,
om u van de zonde, om u uit de macht van de duivel te bevrijden.
Hij werd zelf gebonden, opdat Hij u kon vrijkopen.
Daar kunt u toch van meepraten?
Dat hoeft niet een heel bijzonder verhaal te zijn.
Het is al bijzonder genoeg als je kunt vertellen,
dat je mag geloven dat onze Heer ook voor jou, voor u naar de aarde kwam
om voor jou, voor u te sterven aan het kruis, voor uw zonden, om jou vrij te maken
en weer thuis te brengen bij God.
Vergeving voor jou, omdat Hij met Zijn leven voor jou betaalde.
Raak dat allemaal niet kwijt!
Raak God niet kwijt!
Raak God niet door eigen toedoen kwijt,
omdat het leven met God zo gewoon geworden is,
of omdat het leven hier op deze aarde nog zo trekt,
waardoor je het leven met God voor je uitschuift.

In het formulier voor het avondmaal wordt een lijst genoemd
van degenen die opgeroepen worden om niet aan het avondmaal te gaan
en als eersten worden de afgodendienaars genoemd.
Dan kunt u uw schouders ophalen:
afgodendienaars, dat is iets van vroeger uit de tijd van de Bijbel.
Maar zo makkelijk kunt u zich daar niet vanaf maken.
We gaan heel makkelijk mee in de verleiding
om de Heere niet het belangrijkste in ons leven te maken.
Dat kan zomaar gebeuren, als je het goed hebt,
je opgaat in je werk, carrière maakt, genoeg te doen hebt.
Dat is allemaal heel goed, maar het wordt een afgod als het te belangrijk voor je wordt.
Als je je daardoor niet meer kunt bezighouden met de Heere.
of als je daardoor gaat denken: het leven is hier nog zo goed hier op aarde.
Mozes zei dat tegen een volk dat een nieuw bestaan in een nieuw land moest opbouwen.
Jullie krijgen het druk genoeg, een flinke tijdsinvestering,
de handen uit de mouwen, hard werken in de komende jaren.
Maar vergeet daarbij niet, dat je een God hebt, die je dit allemaal gegeven heeft.
Een God die niet op een afstand staat,
maar heel dicht bij je is.
En ook niet zomaar dichtbij – maar in jullie midden.
Hij dacht aan Gods aanwezigheid in de wolk die voor het volk uitging
en aan de tabernakel en de ark – tekenen van Gods aanwezigheid.
Wij mogen dat ook zeggen, belijden dat God in ons midden is.
We mogen dan denken aan de eredienst, waar we bij God thuis mogen zijn,
aan de liederen, aan de preek waarin God tot jou spreekt,
aan de Bijbel waarin je voor jezelf kunt lezen of met elkaar op Bijbelkring,
waardoor God ook met je in gesprek is, steeds weer opnieuw als je de Bijbel opendoet.
Dat mogen we merken volgende week als de avondmaalstafel klaar gezet is,
en Christus zelf onze gastheer is die ons uitnodigt aan Zijn tafel,
dat mag je merken als je in de komende week de drang voelt om aan te gaan,
als je Zijn stem niet meer kunt weigeren – niet meer mag weigeren:
Want Hij roept je, je Heer die Zijn leven gegeven heeft,
Hij daalde voor jou af, Hij gaf voor jou Zijn leven en Hij roept je persoonlijk:
Ga niet meer die weg zonder Mij, maar kom bij Mij!

Toch was dat niet genoeg voor het volk Israël.
Kunt u dat begrijpen, dat het volk niet gelukkig was
met de manier waarop God bij hen was, ontevreden.
Mozes roept de plaats waarop dat gebeurde in herinnering
om het volk eraan te herinneren,
hoe gemakkelijk het bij de Heere wegraakte
ondanks al die zichtbare tekenen dat God bij hen was,
ondanks dat Hij hen als een Vader gedragen had vanuit Egypte, door de woestijn,
tot hier toe.

Baäl-Peor was een plaats in Moab.
De koning van Moab was bang geworden voor het volk Israël
en haalde Bileam van ver om het volk te vervloeken.
Bileam – hij mocht alleen mee als hij Israël zou zegenen.
En tot grote frustratie van Balak kon hij het volk Israël alleen maar zegenen,
omdat de Heere niet anders wilde.
Nadat de Heere voor Israël gestreden had,
viel het als een blok voor de afgoden.
Ja, niet direct.
Verleiding werkt vaak niet direct.
De duivel valt je vaak niet direct aan, maar via-via,
via een zwakke plek. waar je niet zo makkelijk weerstand biedt.
In Baäl-Peor waren het de vrouwen uit Moab die de Israëlieten zo ver kregen
om mee te doen aan hun feesten voor hun goden.


Mozes spreekt het volk toe, dat toen niet meeging in de verleiding
en op het cruciale moment in staat was om nee te zeggen
en houdt hen voor: vergis je niet, ook voor jullie kan de verleiding komen,
wellicht op een andere manier.
Dat is in de week van de voorbereiding ook goed om te beseffen:
Waardoor word ik van God weggeleid?
Wat brengt mij van de weg van God af
en zet voor mij de redding, de zaligheid op het spel,
waardoor ik zeg, in mijn hart, of in wat ik doe: voor mij hoeft Gods weg niet zo nodig.
Maar beseft u dan niet wat u kwijtraakt
als u God kwijtraakt?
Beseft u dan niet dat u alles kwijtraakt?

Daarom vieren we avondmaal
om het besef levend te houden dat er ook voor ons gestreden is – op Golgotha.
Dat er voor ons, voor u, voor jou strijd geleverd is,
Waarbij een groot offer gebracht moet worden.
Door dat offer dat Christus op Golgotha bracht,
is dat leven voor ons mogelijk geworden: behoud
een leven hier op aarde al met God en straks in de hemel in Zijn heerlijkheid.
Raak dat niet kwijt! Raak God niet kwijt! Raak je redding niet kwijt!
Laat je aanspreken – net als Israël: Hoor!

In onze vakantie waren wij in Luxemburg.
Ik was me daar niet zo van bewust,
maar in de Tweede Wereldoorlog heeft Luxemburg erg geleden
onder de Duitse bezetting en vooral ook tijdens het Ardennenoffensief,
De strijd in de laatste winter.
Dat ontdekte ik door de monumenten die er zijn,
waarop de offers die in de oorlog waren gebracht zijn herdacht,
De monumenten die er zijn, waarmee men de dank aan de Amerikanen levend wil houden,
die in een intense oorlog zo heldhaftig hadden gestreden,
met tienduizenden doden en nog meer gewonden.
In musea waar het lot van de Luxemburgers werd verteld,
die gedwongen werden in het Duitse leger te dienen,
of massaal afgevoerd werden naar een concentratiekamp in Rusland.
Er is gestreden voor de vrijheid – dat kom je in al die plekken tegen.
Een groot offer is gebracht.
Maar na zoveel jaar van vrede kan die dankbaarheid vervlakken.
Hoe houd je het besef levend dat vrijheid iets kostbaars is
waarvoor een groot offer is gebracht?

Ik maak de toepassing op het offer dat Christus bracht.
Hoe houden we dat besef levend dat er een offer voor ons is gebracht?
Hoe voorkomen we dat het kruis op Golgotha een vage herinnering wordt
uit een grijs verleden dat ons niets meer zegt.
Daarom vieren we Golgotha,
om onze Heiland en Heere te danken,
om nu op aarde al iets te proeven van de vrijheid die Hij gaf,
om nu op aarde te ervaren hoe het is om in Zijn gemeenschap te leven.
Avondmaal is bedoeld om ons geloof te vernieuwen,
de trouw aan God, de loyaliteit aan de Heere te voeden,
onszelf weer toe te wijden, schoon schip te maken
en alles wat ons bij God vandaan houdt, weg te doen.

Gemeente, er is een groot offer voor u gebracht.
Dat laat u toch niet koud?
Laat het niet zover komen dat u gemakzuchtig wordt in uw geloof.
Gebruik dan deze week om u te laten aanspreken door Christus: luister naar Mij.
Kies voor de weg van God.
Alleen dan heeft u de weg die naar het leven leidt.
Die weg is er niet voor niets.
Die weg is er niet voor een enkeling,
maar voor een ieder die wil
– ja, niet uit zichzelf, maar door de Heilige Geest.
Ja. Heere. U bent mijn God.
U maakt mij de weg naar het leven bekend en die weg wil ik gaan.
Dank U voor Uw genade, waardoor U ook mij roept. Amen

Remt de permanente educatie de fundamentele theologiebeoefening af?

Remt de permanente educatie de fundamentele theologiebeoefening af?

In het Reformatorisch Dagblad wordt een gedeelte van een artikel uit Predikant & Samenleving opgenomen over de permanente educatie. De strekking van het artikel is dat de huidige opzet op zich goed is, maar ten koste gaat van de ‘fundamentele beoefening van de theologische wetenschap’.

Zelf ben ik sinds 2012 betrokken als predikantslid bij de commissie Post-Academisch Onderwijs van de Protestantse Theologische Universiteit. Ik ben niet daarbij niet zozeer betrokken bij de permanente educatie, maar bij degene die het aanbod van post-academisch onderwijs verzorgt.  In die commissie zijn hoogleraren en docenten van de PThU betrokken en enkele predikanten die niet bij de PThU betrokken zijn. Deze bijdrage schrijf ik op persoonlijke titel.

Ik zou willen stellen dat de Protestantse Theologische Universiteit juist de doelstelling heeft om de fundamentele beoefening van de theologische wetenschap te stimuleren en om die reden een aanbod van post-academisch onderwijs heeft.

In het artikel wordt niet uitgewerkt wat bedoeld wordt met de fundamentele beoefening van de theologische wetenschap. Uit de strekking van het artikel maak ik op, dat doordat het oude studieverlof van 3 maanden is komen te vervallen, de tijd en de ruimte ontbreekt om aan een proefschrift te werken.

Daar zou ik tegenover willen zeggen dat de fundamentele beoefening van de theologie niet alleen gebeurt door middel van promotieonderzoek. Die fundamentele beoefening kan plaatsvinden in dagelijkse praktijk van een gemeentepredikant: in de preekvoorbereiding, in de reflectie op de eigen werkzaamheden binnen de gemeente, door middel van zelfstudie.
De opzet van de permanente educatie heeft tot doelstelling om deze beoefening van de theologie verder te stimuleren. Bijvoorbeeld door middel van een cursus, waarbij een aantal gemeentepredikanten goed voorbereid met een bepaald thema of een bepaald boek aan de slag zijn. Theologie is voor een groot deel een dialogische wetenschap, waarbij het goed is dat die dialoog ook in levende lijve wordt gevoerd.

Wat in het artikel niet genoemd wordt, is de grote diversiteit om de permanente educatie in te vullen. Het hoofdmodel is dat de gemeentepredikant een aantal cursussen volgt. Een deel van de cursussen wordt geleverd volgens een aangestuurd aanbod. Dat wil zeggen: het is voorgeschreven dat de predikant aandacht geeft aan de 3 velden van de theologie: sources, beliefs en practices. Naast het aangestuurde deel is de predikant ook vrij om de inhoud van de cursussen zelf te bepalen door te kiezen uit het vrije deel.

Omdat de PThU een universiteit is, mag van het cursusaanbod ook een academisch niveau verwacht worden. De PThU heeft een redelijk gevarieerd aanbod. Naast de mogelijkheid tot het volgen van cursussen is er bijvoorbeeld ook de mogelijkheid om literatuurpakket af te nemen, dat in overleg met een docent of hoogleraar is opgesteld.

Nu zijn er predikanten, die meer willen dan het gebruikelijke aanbod. Zij kunnen voor een specialisatie kiezen. Wanneer iemand voor een specialisatie kiest, kan deze predikant vrijstelling aanvragen voor het aangestuurde deel. In de huidige opzet van de permanente educatie is het slechts één keer  mogelijk om deze vrijstelling aan te vragen. Ik verwacht dat deze vrijstellingsmogelijkheid verruimd zal worden.
Bij een specialisatie kan men denken aan de klinisch pastorale vorming, opleiding geestelijke begeleiding, enz. Ook het werken aan een proefschrift kan gezien worden als een specialisatie. Met een goed onderbouwd voorstel is het mogelijk om voor langere tijd studieverlof op te nemen. Verder wordt er nagedacht om gepromoveerde gemeentepredikanten te stimuleren om ook mee te doen in het aanbod van post-academisch onderwijs. Men is bezig om gepromoveerde gemeentepredikanten verder te stimuleren, bijvoorbeeld door hen te begeleiden bij het schrijven van vakpublicaties. Zowel de permanente educatie als het postacacemisch onderwijs is er op gericht om de theologiebeoefening te stimuleren. Zowel permanente educatie als postacademisch onderwijs is flexibel genoeg om elke vorm van theologiebeoefening te stimuleren.

Prekenserie over Deuteronomium

Prekenserie over Deuteronomium

In de komende tijd staat tijdens de erediensten het Bijbelboek Deuteronomium centraal. Deuteronomium is een van de belangrijkste boeken in het Oude Testament. Dit boek wordt wel de kern van het Oude Testament genoemd.

In een terugblik houdt Mozes het volk Israël, dat net op het punt staat, het door de Heere beloofde land te betreden. Het verleden spreekt over wat de Heere voor Israël heeft gedaan. Het volk, dat door de Heere is uitgekozen, mag dat niet vergeten. De boodschap van Mozes is voor het hele volk bedoeld.  De Israëlieten moeten hun kinderen vertellen over wat de Heere voor hen heeft gedaan door hen te bevrijden uit Egypte en hen door de woestijn te leiden. In de preken zal daarom ook aandacht zijn aan Als het volk in het Beloofde Land is mag het niet vergeten dat het land een geschenk van de Heere is, waar ze hun God altijd dankbaar voor moeten zijn.

Verkondiging en catechese
In de exegese op Deuteronomium wordt ook aandacht besteed aan prediking, catechese en geloofsoverdracht. Deuteronomium bevat veel verkondiging, dat aan het volk gericht is. Mozes spreekt het volk aan op geloof, op een keuze voor God – zoals een predikant de gemeente aanspreekt (hoort aan te spreken): hij stelt hen voor de keuze tussen zegen en vloek (hoofdstuk 28-29).
De boodschap is steeds: als het volk een toekomst wil hebben, is de relatie tussen de Heere en het volk onontbeerlijk. Deze relatie mag niet verbroken worden. De ongehoorzaamheid mag daarom niet vergeten worden. Het volk wordt aangesproken om in het Beloofde Land wel in trouw aan de Heere te leven.

Over Deuteronomium wordt ook wel gezegd dat het een doorlopende catechese is, waarin het volk onderwezen wordt over de Heere en over hoe het volk trouw aan de Heere kan zijn.

Verhalen en voorschriften
Verhalen en voorschriften wisselen zich af. Dat is steeds in de Bijbelboeken die over de woestijnreis gaan het verhaal. Dat is niet voor niets: de voorschriften van de Heere zijn verweven met de weg die de Heere met Zijn volk gaat. Het zijn geen losse wetten, maar onderdeel van Gods trouwe en liefdevolle zorg voor Zijn volk.

Programma orgelconcert 13 augustus 2016

Programma orgelconcert 13 augustus 2016
Dorpskerk Ouddorp 11.00 uur

Jan Bonefaas (1926-2004)
– Fantasie: “Ik wil U minnen, mijne sterkte”

Johann Sebastian Bach (1685-1750)
– Fantasie en Fuga in C-moll (BWV 537)

Willem van Twillert (*1952)
– Partita over Psalm 134

Johann Georg Herzog (1822-1909)
– Variationen (Opus 61)

Joseph Rheinberger (1839-1901)
–  Abendfreude (uit: Charakterstücke Opus 156)

Max Reger (1873-1916)
– Choralvorspiel “Allein Gott in der Höh sei Ehr” (Opus 67)
–  Benedictus (Opus 59)

Jan J. van den Berg (*1929)
– Fantasie over Psalm 42