Preek zondag 17 november 2019
Schriftlezing: 1 Timotheüs 3
Gemeente van onze Heere Jezus Christus,
Twee weken geleden werd na afloop van de kerkdienst aan u de zorg meegedeeld
dat de kerkenraad er niet in slaagde de vacatures voor de kerkenraad op te vullen.
Want het zijn toch belangrijke functies binnen de kerk:
de ouderlingen die de mensen thuis opzoeken om hen te stimuleren in het geloof,
de diaken die met het geld van onze gemeente verschillende doelen van geld voorzien.
Er zijn al wel veel meer gemeenten, die ermee te maken hebben
dat ze de vacatures in de kerkenraad moeilijk kunnen opvullen.
Daar hebben wij als wijk 2 ook mee te maken.
Afgelopen week hadden we een gemeenteavond, met een mooie opkomst
en waren we met elkaar in gesprek wat dit ons te zeggen heeft.
Een van de punten die naar voren kwam op die avond, was:
vertel ons wat de taak van een ouderling of een diaken is.
Nu wil ik vanmorgen in deze dienst niet bij de taken van de ouderling of diaken stilstaan,
maar wat er nodig is om ouderling, diaken of ouderling-kerkrentmeester te kunnen worden.
En dan vanuit de Bijbel: kunnen we in het Woord van God aanwijzingen vinden?
Voordat de rest denk: ‘Ik kan geen ouderling of diaken worden’. Of: ‘Ik wil het niet worden.’ –
Wat Timotheüs hier schrijft, geldt voor iedereen die een taak in de gemeente had,
Want in de tijd dat Timotheüs deze brief van Paulus ontving,
bestond de kerk nog niet zo lang
en waren de taken binnen de gemeente nog niet zo duidelijk verdeeld als in onze tijd.
Als Paulus aan Timotheüs schrijft over de ouderlingen of de oudsten binnen de gemeente
kan dat net zo goed gelden voor iemand die een bijbelkring leidt, of meewerkt met een club.
En ook als je geen taak hebt binnen de gemeente:
Wat Paulus hier schrijft over wat er nodig is om leiding te kunnen geven,
geldt bijna in zijn geheel voor alle gemeenteleden, voor jongeren net zo goed.
Want het gaat Paulus niet alleen om de regels die hij voorschrijft,
maar bij die regels die Paulus geeft gaat het om ons hart, om wie we zijn als gelovige.
De preek die ik ga houden kan als volgt worden samengevat:
God geeft aan de kerk leiders die zich een ander mens laten maken door de Heilige Geest.
Laten we eerst eens kijken hoe dat in het geval van Timotheüs gebeurt.
Timotheüs is iemand die al heel jong de Heere Jezus leerde kennen
En op jonge leeftijd met Paulus meeging op zijn reizen om Paulus te helpen
het evangelie te verkondigen op plaatsen waar ze nog niet over God hadden gehoord.
Paulus vertrouwen in deze jongen gekregen, die met hem meeging en hem meehielp
en stelde hem in een bepaalde gemeente aan voor de gemeente zorg te dragen.
Hij was nog vrij jong, want in het volgende hoofdstuk schrijft Paulus aan Timotheüs
dat Timotheüs zich niet te druk moet maken dat leden hem te jong vinden.
Paulus heeft gehoord over de zorgen die Timotheüs heeft als het om zijn gemeente gaat
en schrijft hem een brief om hem te steunen, een hart onder de riem, ook om hem te helpen.
Een van de zorgen, die Timotheüs heeft, betreft de taken binnen de gemeente.
Te merken is dat er niemand staat te springen om een taak op zich te nemen.
Als hij iemand op het oog heeft en vraagt om iets te doen binnen de gemeente,
krijgt hij te horen dat iemand het niet op zich kan nemen, of niet wil.
In de uitleg worden verschillende opties genoemd:
Er kan kritiek zijn op degenen die wel een taak op zich hebben genomen in de kerk,
waarbij ieder ander weet: als ik ook een taak op mij neem, krijg ik ook die kritiek.
Als je dat van tevoren weet dat je bij voorbaat al kritiek kunt krijgen, bedank je voor de eer.
Het kan ook zijn dat degenen die een taak hebben binnen de kerk dwaalleraars zijn:
ze vertellen de verkeerde dingen over God en brengen de gemeente in verwarring.
Ze vertellen niet meer waar het op staat,
ze draaien er om heen en halen de scherpe kantjes ervan af.
Moet je dan met zulke mensen samenwerken, met wie je voelt dat er geen band is,
omdat ze toch niet hetzelfde geloof hebben, maar een heel andere boodschap?
Een andere reden waarom gemeenteleden zouden kunnen bedanken
is dat het je wat kan kosten om een taak op je te nemen.
Niet zozeer in tijd of in geld, maar dat je de kans loopt om opgepakt te worden
En in de gevangenis gegooid te worden, bedreigd te worden omdat je gelooft in Christus.
Als er sprake is van vervolging zijn meestal de leiders van de kerk het eerst aan de beurt.
Je merkt aan wat Paulus schrijft, dat Timotheüs er niet meer uitkomt: wie moet hij vragen?
Het eerste wat Paulus uitlegt aan Timotheüs is
dat het gezond is als er binnen de gemeente wel een verlangen is,
dat gemeenteleden een taak op zich nemen, zich gaan inzetten.
Dat verlangen dat je dan hebt om iets binnen de gemeente te doen, is gezond verlangen.
Het is in je te prijzen als je iets wilt oppakken.
Paulus zegt het dubbelop: het is een gezond verlangen als je iets wilt doen,
want je voelt dan van binnen, in jezelf een drijfveer om iets van Christus te laten zien.
Paulus noemt een taak binnen de gemeente een goed werk.
In de woorden die hij gebruikt, kun je merken dat hij bedoelt:
Als je een taak op je neemt, dan wil je Christus zichtbaar laten zien.
Dan wil je aan anderen laten zien, dat Hij je Heer is en dat Hij ook Heer van anderen wil zijn.
Met dat verlangen laat je zien dat God in je werkt en dat de Heere je wil gebruiken.
Want over welke taak heeft Paulus het hier?
Bij hoe het vertaald is – ambt van opziener – kun je al snel denken
aan het traditionele beeld van de ouderling in zwart pak, die statig de kerk in komt schrijden.
Iemand die op bezoek komt en dan een hele preek afsteekt,
of als je geluk hebt eerst even vraagt hoe het met je gaat maar dan snel naar de kern wil,
nog voordat je zelf eraan toe bent omdat je niet goed weet wat je allemaal kunt vertellen.
Of je denkt aan ouderlingen aan een streng college waar je eerst toestemming moet vragen
En vrij snel op de rem trappen, omdat ze bang zijn dat het niet passend genoeg is.
Het is echter maar de vraag of Paulus dat bedoelt en of het al een duidelijke omschrijving is.
In het Griekse woord Episkopos (ambt is toegevoegd aan de vertaling) zit een woord
dat wij kennen: scopos. We kennen dat van:
– de telescoop: je kijkt door een kijker, waarmee je zo ver kunt zien dat je sterren kunt zien.
– periscoop: een kijker op een onderzeeboot, waarmee onder water boven water de zee kan worden afgespeurd.
– bioscoop: in de bioscoop zie je hoe het leven is.
Bij deze taak in de gemeente heeft Paulus iemand op het oog die kijkt naar anderen,
een ander een beetje in de gaten houdt
Zoals ik dat deed met de zus die een jaar jonger was dan ik.
Als we samen ergens naar toe gingen, zorgde ik dat ik met haar mee reed naar huis.
Of zoals een ouder even meekijkt met een van de kinderen bij het huiswerk.
Als een leraar die de kinderen in de gaten houdt of ze allemaal kunnen meekomen.
Hier heeft Paulus eerder iemand op het oog, die als een herder wil zijn,
de andere gemeenteleden in de gaten houdt of ze nog wel mee kunnen komen
in de gemeente, of ze nog wel leven met Christus, of ze wel groeien in geloof.
Iemand die hart voor de gemeente heeft, bij wie je terecht kunt.
De hedendaagse versie van de episkopos is de supervisor, of stagebegeleider.
Iemand die je meekijkt hoe je het doet,
met wie je in gesprek bent of je nog wel op de juiste weg bent.
Ik denk dat er vandaag de dag juist aan zulke supervisoren behoefte is:
als je een tiener bent, dat je iemand hebt bij wie je kunt vertellen waar je mee zit.
Als je vragen hebt over jezelf, over God dat je dan iemand hebt om te praten.
Als je jongvolwassen bent en net verkering hebt, iemand die je uitleg geeft
over relaties en hoe jij in je relatie samen met de dingen van de Heere bezig kunt zijn.
Als je geen relatie hebt en alleengaand bent heb je misschien wel juist behoefte
aan iemand binnen de gemeente om te delen wat je bezig houdt, iemand op wie je aan kan.
Of voor een jong gezin: op de gemeenteavond kwam het even ter sprake
dat niet voor elke gezinnen kerkgang en geloof nog vanzelfsprekend is.
Dan kun je er juist behoefte aan hebben dat je binnen je eigen gemeente gesterkt wordt.
Een episkopos is iemand die met je meeleeft, met je meekijkt en meedenkt.
Als je in je dat verlangen voelt om zo met anderen mee te leven, mee te denken en te kijken
is dat een mooi verlangen, waarin je merkt dat God in je bezig is
en ook een mooi verlangen omdat jij dan mag laten zien wie God is,
Die ook met ons meeleeft, meekijkt en meedenkt
– de wachter van Israël die ook over ons leven waakt.
Wat voor iemand moet je dan zijn als je deze taak op je wilt nemen?
In de afgelopen week las ik dit gedeelte bij de opening van de wijkjeugdraad
(we bespreken daar allerlei thema’s
die met de kinderen en de jongeren in onze kerk te maken hebben.)
en vroeg aan de anderen die er bij waren: hoe lezen jongeren dit gedeelte nu?
Hoe horen ze dit? Zullen ze denken: “Dat is toch niet voor mij. Ik ben toch geen leider!”?
Er was iemand aanwezig die in meerdere gemeenten betrokken is bij het jeugdwerk
En diegene vertelde dat er onder kinderen van ambtsdragers een grote nood is:
‘Er zijn heel wat kinderen van ambtsdragers die als ze dit gedeelte horen
in zichzelf een bepaalde boosheid voelen: je moest eens weten hoe mijn vader thuis is!
Hij zit geregeld voor in de kerk en heeft hij een vroom gezicht, maar thuis is hij een ander.
Voor anderen heeft hij aandacht, maar voor zijn gezin heeft hij geen tijd.’
Ik hoop niet dat het hier in de gemeente bij de jongeren ook zo beleefd wordt.
Het is in ieder geval niet wat Paulus vraagt.
Bij alle eigenschappen die Paulus opsomt gaat het erom, zoals ik al eerder zei,
dat je door de Heilige Geest een ander mens geworden bent
en dat ook je karakter door de Heilige Geest wordt gevormd, wordt vernieuwd.
Als je vroeger opvliegend en driftig was, dat je merkt dat de Geest je rustig maakte.
Als je vroeger snel een oordeel over iemand had, dat je merkt dat je mild geworden bent.
Want als je je karakter niet laat corrigeren, als je nog de oude bent gebleven,
hoe kun je dan aan anderen laten zien wie God is en hoe God werkt?
Hoe kun je dan vertellen over Gods genade, over de verandering in je leven
Als je zelf daar niet een voorbeeld van bent?
Hoe kun je de tieners van de TOVgroep meenemen, als je daar zelf niets van weet.
Want zij hebben er behoefte aan om het niet alleen te horen wat er in de Bijbel staat,
maar dat ook aan je te zien en zo via jou te kunnen zien hoe zij veranderd kunnen worden.
God geeft aan de kerk leiders die zich een ander mens laten maken door de Heilige Geest.
Maar Paulus legt de lat wel hoog: je moet onberispelijk zijn.
Er mag niets op je aan te merken zijn als je een taak op je neemt.
Daar kun je tegenaan hikken, want als je naar jezelf kijkt weet je: dat ben ik niet.
Er valt zoveel op mij aan te merken.
Maar dan moet je bedenken dat Paulus niet zoekt naar de meest perfecte christen,
Want iedereen weet dat je geen perfecte christen kunt zijn. Niemand kan dat zijn.
Waar Paulus naar op zoek is, is iemand die betrouwbaar is, op wie je kunt bouwen.
Iemand die als er vervolgingen komen, zijn functie neerlegt en als eerste weg is.
Of iemand die door te manipuleren zijn zin weet door te drijven binnen de kerk.
Of iemand die een duister verleden heeft, waarvan je weet dat dit kan opspelen.
Iemand die zich in relaties, zoals het eigen huwelijk, betrouwbaar heeft getoond.
Geloofwaardig als echtgenoot, als vader – want als je thuis niet geloofwaardig bent,
hoe kun je dan in de gemeente – die toch van God is – geloofwaardig zijn.
Wat wordt er nog meer gevraagd:
Iemand die in staat is om met een wijs oordeel, een wijs advies kan komen,
waarin je proeft dat iemand de Heere kent en niet de eigen belangen,
maar het geheel van de gemeente op het oog heeft.
Iemand van wie je het geloof afleest, aan alles proeft dat hij of zij integer wil zijn,
omdat je God wil dienen met alles wat je hebt.
Niet zozeer iemand die in alles strak de regie heeft,
maar iemand die in gebed gaat, de handen vouwt en geduldig luistert
naar wat de Heere in deze situatie heeft te geven.
Iemand die zichzelf kent, de eigen fouten en zwakten,
maar daar de strijd mee aangaat
en ze niet goedpraat door te zeggen dat iedereen zijn fouten heeft.
Nee, dat kun je niet uit eigen kracht.
Daarvoor heb je de Heilige Geest nodig, die in je werkt.
En zo, met de Heilige Geest die in je werkt, kun je een middel zijn in Gods hand,
Waarmee Hij ervoor zorgt dat Hij zichtbaar wordt,
door jou aan de kinderen van de zondagschool of de clubs,
door jou aan de tieners aan wie je leiding geeft of mentorcatechese, als je op bezoek gaat.
God geeft aan de kerk leiders die zich een ander mens laten maken door de Heilige Geest.
Het is niet je eigen kracht, maar de Heilige Geest.
Hij wekt in je het verlangen om iets te doen voor de Heer van je leven.
Die Geest leert je ook dat je niet perfect kunt zijn, zolang je hier op aarde leeft,
omdat je hier te maken hebt met je worstelingen, met je zwakten, met de duivel die verleidt.
Als God je een ander mens maakt, je hart en je karakter verandert,
zegt Hij je ook dat je niet zonder genade kan:
Die genade is aan de ene kant de Geest die gegeven wordt,
Aan de andere kant de vergeving die je ontvangt als je gaat naar het kruis
en belijd dat je het als mens, als gelovige zo vaak niet de maat haalt die God aanlegt.
Doorgrond mijn hart en ken mijn weg o Heer.
Beproef me en zie wat niet is tot Uw eer.
Is soms de weg niet goed voor mij:
Leid mij op de eeuwige weg, Heer, maakt mij vrij!
O Heer, heb dank, ’k mag de Uwe zijn.
Uw dierbaar bloed, was mij van zonden rein.
Doop mij met vuur, opdat ik mij niet meer schaam.
Ik wil leven, Heer, tot eer van Uwe naam.
Zie, Heer, hier ben ik. Maak mij een vat voor U.
Woon in mijn hart, vernieuw het, doe het nu!
Verbreek mijn wil, maak mij van hoogmoed vrij.
Ik wil in U blijven, Heer. Blijf Gij in mij.
Amen
MJSchuurman 