Vreemde vrede
Kerstoverdenking 2011
De dagen vlak voor Kerst zijn vaak drukke dagen. We weten dat er enkele dagen van feest en van gezelligheid komen en die moeten goed voorbereid worden om echt te kunnen genieten van de rust en de gezelligheid. Net als met de voorbereidingen van de vakantie. Voordat je op vakantie kunt gaan, moet er eerst nog van alles worden klaargemaakt. Zo kunnen de dagen voor Kerst ook dagen zijn van topdrukte. Voor degenen onder ons die een winkel hebben of in een winkel werken. Het zijn drukke dagen voor degenen die hun relaties nog een geschenk langsbrengen en dat liefst persoonlijk overhandigen. Voor de ouders en de kinderen die kerstviering na kerstviering hebben. De maand december is voor de kinderen al een drukke maand met alle festiviteiten. Je kunt als ouder soms ook blij zijn dat alle drukte op school en in de kerk voorbij is, zodat je kinderen weer kunnen bijtanken.
Je kunt een hekel krijgen aan het kerstfeest en aan alle drukte en rompslomp erom heen. Als je in de winkel staat, kun je je mateloos ergeren aan alle aankopen die worden gedaan met het oog op het aankomende kerstfeest en tegelijk doe je er zelf aan mee.
Er zijn ook mensen die een hekel hebben aan het kerstfeest. In deze tijd, waarin iedereen de familie opzoekt, kan de eenzaamheid nog meer gevoeld worden dan anders. Deze tijd waarin met allerlei sfeerlicht geprobeerd wordt om gezelligheid te brengen in een wereld die koud en kil kan zijn. Maar ze weten dat geen enkel licht de somberheid uit hun hart kan verdrijven. Waar ze naar verlangen is dat er eindelijk rust is in hun leven, in hun hoofd, in hun hart. En alle sfeer doet hen pijn, want ze voelen dat het een schijn is, een wereld die niet werkelijk is. Hoe vaak zijn wij niet zo ver verwijderd van die vrede die de engel aankondigde? Ook een reden waarom veel christenen liever hun aandacht vestigen Goede Vrijdag en Pasen. Dagen waarin het minder om de sfeer gaat en meer om de werkelijke betekenis van de komst van de Heere Jezus.
Waarom besteden we er dan zoveel aandacht aan? Door alle activiteiten, door alle voorbereiding kan er een verwachting ontstaan, dat er op Eerste Kerstdag iets moet gebeuren. Er moet iets gebeuren, maar wat? Zou het soms om de verwachting gaan, dat we nu eindelijk iets van God merken? Om een verlangen om de vrede, die de engel aankondigt, nu eens werkelijk te ervaren? Zou het zo kunnen zijn dat we met z’n allen zo druk zijn vanwege dat verlangen om iets van die vrede van God te ontvangen die de engel aankondigt? Dat we zo druk zijn om hier in ons dagelijks bestaan als het ware een eiland van rust te creëren. Een verlangen dat we ook buiten de kerk tegen komen, in kerstfilms of reclames: een bepaalde glans van geluk, van liefde en vriendschap wordt ons voorgehouden. In de reclame van Albert Heijn is de keuken een vredig tafereel, waarin man en vrouw op elkaar ingespeeld zijn of de man zelfs al bezig is terwijl de vrouw thuis komt. De ideale wereld, waar we graag in zouden willen leven maar die vaak ver af staat van onze dagelijkse praktijk. Zou het ook niet zo kunnen zijn dat we als gelovigen dit in de kerk zoeken. De laatste dagen van het jaar streven naar de rust, die we in het gehele jaar vaan zijn misgelopen. Op zoek naar de harmonie die er in er door het jaar heen vaak niet is, omdat er soms zulke spanningen onderling kunnen zijn. Aan het einde van het jaar even de rust, de vrede. Even bijkomen en al onze zorgen van ons af laten glijden.
En met dat we ernaar streven, weten wij dat we dat die vrede, waar we naar streven, vaak niet langer duurt dan enkele dagen. Kan het ook daarom zijn, dat we het bij God zoeken. Dat u hier nu in de kerk bent, om de vrede die God belooft, te ontvangen? Want achter al ons bezig zijn, ons in de weer zijn kan er ook een verlangen naar een werkelijke ervaring van God schuil gaan, dat Hij het is die onze zorgen van ons afneemt en ons het geluk geeft waar we naar streven. Vrede op aarde, zegt de engel. Wat de engel zegt, is een vreemde boodschap, want we merken er vaak weinig van. We krijgen zo’n vredige wereld niet voor elkaar.
En die boodschap van kerst is zo’n vertrouwde, overbekende boodschap. Aan de ene kant wil je het wel geloven, dat er iets geweldigs gebeurt. Dat de geboorte van de Heere Jezus heel je leven veranderd, maar je weet het wel. Het is net als met de reclame van Coca Cola of van C1000: er wordt ons als kijkers voorgehouden dat er met de kerst iets gaat gebeuren dat onze dagelijkse sleur doorbreekt, iets verrassends, waardoor wij worden meegenomen naar een wereld waarin iets bijzonders gebeurt. En met dat je kijkt, weet je dat het niet zo werkt, maar je zou wel willen dat het zo werkt. Vrede op aarde.
Die vrede die de engel aankondigt is een vreemde vrede. Die vrede is niet afhankelijk van de sfeer die wij creëren. De sfeer is onze poging om iets van de vrede, die de engel aankondigt, voor elkaar te krijgen. En dat maakt die vrede ook vreemd, omdat wij die vrede niet voor elkaar krijgen. Omdat die vrede, die de engel aankondigt, van God komt. Een vreemde vrede, omdat deze vrede niet zomaar op deze aarde verkregen kan worden, maar alleen door God geschonken worden. Alle sfeer rondom kerst, alle kerstdrukte zou ook wel eens een poging kunnen zijn om die vrede die God ons belooft binnen handbereik te krijgen. In ons eigen leven.
Vrede op aarde – de vrede waar we met al onze vieringen naar streven en de vrede die ons in de reclame wordt voorgespiegeld heeft een groot handicap. Dat geluk, die ervaring ontvang je alleen als je meedoet, als je het zelf voor elkaar krijgt. Al die vieringen kunnen ook voor een druk zorgen: we doen dit niet echt meer uit overtuiging, maar omdat we dat horen doen. En we doen mee, omdat het van ons wordt verwacht. Maar het hoeft ons geen echte vreugde te geven. Soms kan er vooral opluchting zijn dat alles weer achter de rug is. En al die kerstreclames kunnen iets wrangs hebben: dat is alleen maar bereikbaar als je het geld hebt om dat te kopen of een leven dat al gelukkig is en harmonieus. Anders is het vooral een schijnwereld, waarbij je op je tegen moet lopen en je soms een huichelaar kunt voelen.
Dat maakt de vrede, die God ons geeft, zo vreemd: het is een vrede die wij niet voor elkaar krijgen. Hoe hard wij er ook voor werken. Hoezeer wij er ook naar jagen. Het is ook een vreemde vrede, omdat ons niet voorgehouden wordt dat wij het perfecte en ideale leven moeten nastreven of zelf moeten opbouwen. De vrede die de engel ons aankondigt is de belofte van zo’n wereld die ons geschonken wordt. En wat die vrede helemaal vreemd maakt, is dat het te maken heeft met dat Kind dat geboren werd in Bethlehem, dat neergelegd werd in de kribbe. Dat Kind dat werd geboren in onze wereld, waarin wij pogingen doen om vredig en gelukkig te leven. Soms geslaagd, soms minder geslaagd, soms zelfs heel krampachtig. In die wereld werd Hij geboren. Onze wereld, waarin wij leven. Hij is gekomen. Voor iedereen. Omdat iedereen Hem nodig heeft, die geboren werd in Bethlehem.
Want dat is misschien nog wel het vreemdste aan dit Kind dat geboren werd, het vreemdste aan de vrede die God ons geeft. Dat dit Kind te maken heeft met onze redding. Al zingen we er geregeld over, ook in de liederen voor Kerst, ook dat kan zo bekend zijn dat het ons weinig meer doet. Waarom moest Hij als zaligmaker, als redder komen? Dat Hij gekomen is om afgedwaalden terug te roepen, verloren zonen, dat begrijpen we en we kunnen dat mooi vinden. Dat Hij gekomen is, om ons die vaak onze best doen om God te dienen. Waar moeten wij van gered worden? Ja, diegenen die alleen vandaag naar de kerk komen, daarvan geloven we wel dat zij gered moeten worden. Maar wij?
Het gaat er niet om, dat wij er aan toe zijn. Het gaat om wat God ons geeft. Ook de herders hadden niet gerekend op de komst van de engel, op de komst van Christus. Ook al kunnen kinderbijbels daar over fantaseren dat zij bij het kampvuur op de messias zaten te wachten. De herders wachten nergens op. De engel kwam, omdat God hem gestuurd had. Als vredebode, om de vrede die God geeft aan te kondigen. Hebt u zich wel eens afgevraagd waarom die herders in de nacht in het veld waren? Het volk dat in duisternis wandelt, zal een groot licht zien. Zij die wonen in het land van de schaduw van de dood, over hen zal een licht schijnen. De engel komt hen vrede aanbieden, die zij niet hadden en die zij ook niet misten. Totdat God hen dat gaf. Misten zij die vrede? Misten zij God in hun bestaan? Zij waren daar vast nooit mee bezig geweest. Maar nu moesten zij, omdat God wonderlijk in hun leven ingreep.
Toen kwam er een vrede in hun leven. Nogmaals, een vreemde vrede, want die vrede is geen gevoel, niet iets wat wij zelf bezitten, maar die vrede is een geschenk van God. Hij geve u Zijn vrede. Daar wordt elke kerkdienst mee afgesloten. De komst van de Heere Jezus naar deze aarde laat zien, dat het God menens is om deze vrede aan ons te geven. Een vrede die hier niet zomaar te vinden is, omdat God die schenkt. Een vrede die waar blijft, ook al blijft het rusteloos in ons leven, omdat die vrede niet alleen voor deze tijd is. Die vrede is een voorbode voor Gods wereld. De aankondiging van deze vrede is de uitnodiging om bij God te horen en zo deze vrede te ontvangen. Een vrede die ons te wachten staat. De vrede die van God komt en veelbetekenend is. Want in wat de engel aan de herders moet vertellen, laat God zien wie Hij is. Het is Hem een vreugde om ons deze vrede te geven, om zichzelf aan ons te geven en ons te laten delen in Zijn gemeenschap. Hoe vreemd die vrede ook is en onbegrijpelijk voor ons, die vrede is wel voor ons bestemd. Om God en ons weer bij elkaar te brengen. Daarmee krijgen wij geen perfecte wereld in het hier en nu, maar de belofte dat wij in Gods koninkrijk mogen komen. Daarmee worden wij geen perfecte mensen, maar ontvangen wij de belofte dat God ons zal vernieuwen. Elke keer als wij de vreugde en de vrede ervaren, breekt er al iets door van die vernieuwing. Als wij de behoefte voelen om net als de herders dit Kind te aanbidden, hebben wij al iets van die vrede ontvangen. Maar die belofte van die nieuwe wereld en van onze vernieuwing blijft ook staan als wij er niets van merken. Als u te druk bent, wordt u net als de herders weggeroepen uit wat u bezig houdt om de vrede van onze God te ontvangen. Want die vrede blijft. Ook als wij hier het perfecte leven, het paradijs niet kunnen vinden. Daar kun je soms aan lijden, dat dat leven niet te verkrijgen is. Dat Kind dat geboren werd in Bethlehem, staat garant, dat dat leven door God ons geschonken wordt. Dat leven komt. Van Godswege.
Amen
ds. M.J. Schuurman
Kerstnachtdienst Watergang
Eerste Kerstdag Oldebroek
MJSchuurman 