De liturgie van het gewone, alledaagse bestaan

De liturgie van het gewone, alledaagse bestaan

De voorkant van het boek was al genoeg: twee belegde boterhammen. En dan het onderwerp: vormen en manieren vinden om in het alledaagse bestaan bezig te zijn met God. Een mooi boekje van Tish Harrison Warren (Anglicaans priester en als moeder van een gezin maar te zeer bekend met het alledaagse bestaan): Liturgy of the ordinary. Sacred places in everyday life. Met dit boekje ben ik bezig vanwege een recensie voor het Friesch Dagblad.

Het dagelijkse leven kent ook een liturgie (net als een kerkdienst). Dat ontdekte Tish Harrison Warren toen ze in de Veertigdagentijd de dag begon met bed opmaken. Voorheen begon ze met haar mobiel eerst Facebook en Twitter te checken. Al scrollend ontbeet ze, waarbij ze chagrijnig op de vragen van haar kinderen reageerde. Over dat bed opmaken had ze wel eens iets gevraagd op Facebook en had toen veel reactie gekregen. Beginnen met opmaken is de dag beginnen met orde in de chaos scheppen. Toen ze zich meer ging verdiepen in die alledaagse liturgie ontdekte ze dat Lutheranen de dag beginnen met een kruisje slaan als teken dat ze de dag beginnen als gedoopte.

Nog twee citaten:
‘Tijdens zijn promotieonderzoek leerde mijn man Jonathan een voormalig Jezuïet kennen die nu een getrouwde hoogleraar is, een man die heiligheid uitstraalde, een provocateur en geliefd bij zijn studenten. Op een keer kwam een student naar hem toe met een klacht over Augustinus’ Confessiones die hij had moeten lezen: ‘Het is zo saai.’ ‘Je bent zelf saai,’ antwoordde deze professor.
Wat Jonathans professor bedoelde was dat als wij de rijkdom van het evangelie en van de kerk saai vinden, wijzelf in feite uitgehold zijn. We hebben ons vermogen verloren om ons te verwonderen over wat echt de moeite waard is. We moeten (opnieuw) gevormd worden als mensen die in staat zijn het goede, het ware en het schone te waarderen.’

‘Onze verslaving aan stimulansen, input en entertainment maken ons leeg. Ze zorgen ervoor dat wij niet meer in staat zijn om het bijzondere van het gewone, alledaagse leven in Christus te omarmen.
Zoals Kathleen Norris schrijft: ‘Net als de liturgie ontleent het schoonmaken betekenis aan de herhaling, van het gegeven dat het nooit af is, maar alleen even aan de kant gezet wordt tot de volgende dag. Zowel de liturgie als wat we eufemistisch “huishoudelijk werk” noemen hebben een intense relatie met zijn in het nu, een vorm van geloof in het heden waardoor de hoop gevoed wordt en het leven mogelijk wordt van dag tot dag.’
Dagelijks leven, de vaat, de kinderen die elke dag dezelfde vragen stellen en de zelfde verhalen steeds weer willen horen, en weer opnieuw, de windstilte van de avond – deze onderdelen zijn gevuld met herhaling. En veel van het christelijke leven houdt in dat we steeds hetzelfde werk doen en dezelfde gewoonten in de eredienst. We moeten ons steeds weer opnieuw met dezelfde geestelijke worstelingen bezighouden. Opnieuw en weer opnieuw hebben we berouw en geloven we.
Aan de muur van een nieuwe christelijke monastieke communiteit zag ik een uitspraak: ‘Iedereen wil revolutie. Niemand wil de vaat doen.’ Ik was een christen die verlangde naar revolutie en blijf zo’n christen: alles nieuw en heel maken en dat groots en meeslepend. Wat is langzaam aan het ontdekken ben is dat er geen revolutie plaatsvindt als de vaat niet gedaan wordt. De vorm van het spirituele leven en disciplines waardoor het christelijke leven onderhouden wordt zijn niet luidruchtig, hebben een herhalend karakter en zijn heel gewoon en heel alledaags. Ik zou het saaie graag willen overslaan en dat alledaagse willen inruilen voor een spannend christelijk leven waarbij ik de grenzen opzoek. Maar het dagelijkse van het christelijk geloof – het bed opmaken, de vaat doen, bidden voor mijn vijanden, het lezen in de Bijbel, het stille, het kleine – zo schiet Gods verandering wortel en groeit deze verandering in mij.’