Psalm 88

Psalm 88

Psalm 88 is een van de meest donkere teksten uit de Bijbel. Een tekst vol wanhoop en weinig uitzicht dat God zal redden.

Ik hoor bij wie afgedaald zijn in het graf,
ik ben als een man aan het eind van zijn krachten (vers 5)

Heman, de dichter, beklaagt zich er bij God over dat hij niet door God wordt gehoord of gezien, hoe hard hij ook naar God roept.

Waarom, HEER, verstoot u mij
en verbergt u voor mij uw gelaat? (vers 15)

De psalm is een indringend appèl dat het gebed toch bij God mag komen en door God gehoord zal worden. Dat de bidder niet door God gehoord wordt is een intense ervaring van afgewezen worden door God.

De gloed van uw toorn overweldigt mij,
uw verschrikkingen maken mij sprakeloos. (vers 17)

De bidder bestaat niet meer voor God. Daarmee heeft de bidder geen leven meer, want leven is in de Bijbel alleen leven als het leven met God is. De bidder voelt zich als een dode, die neergelegd is in een graf, een dode zonder naam, als een van de velen die tijdens een veldslag zijn gesneuveld en anoniem in een massagraf zijn terechtgekomen.

een naamloze dode, ik ben
als een gesneuvelde in een massagraf,
aan wie u niet langer denkt,
losgerukt uit uw hand. (vers 6)

De bidder gaat zelfs zover dat hij zegt dat God hem in dat graf heeft neergelegd. Wil God van hem af zijn?

U hebt mij onder in de kuil gelegd,
in het duister van de diepte (vers 7)

De bidder gaat er onderdoor: in die duisternis kan hij het niet uithouden. Dit afgewezen zijn door God is geen leven meer. In de psalm wordt de consequentie uit de doeken gedaan wat er zal gebeuren als God zich blijft weghouden en blijft weigeren om te horen.

Het indringende is dat, ook al wordt de bidder door God afgewezen, dat de bidder toch naar God toe gaat.

Daarom roep ik u om hulp, HEER,
elke morgen nader ik u met mijn gebed. (vers 14)

Door de hachelijke situatie onder woorden te brengen, hoopt de dichter dat God bereid is te horen.

Laat mijn gebed u bereiken
luister naar mijn klagen (vers 3)

Het is het paradoxale van deze psalm: de dichter voelt dat elke contact met God verbroken is en toch heeft hij het gebed om tot God te naderen – al weet hij niet of God dit gebed zal horen.

Waarom, HEER, verstoot u mij
en verbergt u voor mij uw gelaat? (vers 15)

Om God tot ingrijpen te dwingen, gaat hij zelfs over op ironisch taalgebruik:

Doet u aan de doden wonderen
staan schimmen op om u te loven? (vers 11)

Wat hebben doden er aan als God voor hun ogen wonderen doet? Gaan mensen als ze eenmaal begraven zijn meer van God houden? Als hun stem definitief zwijgt, gaan ze dan een loflied op God zingen?

Komt uw liefde in het graf ter sprake
of uw trouw in de afgrond? (vers 12)

Het paradoxale van deze psalm is ook dat de dichter geen woorden meer heeft en toch onder woorden weet te brengen hoe erg het er voor staat.

De gloed van uw toorn overweldigt mij,
uw verschrikkingen maken mij sprakeloos (vers 17)

Bijzonder om hoe de sprakeloosheid doorbroken wordt, al is het in een klaagpsalm naar God toe.

Deze psalm lijkt een teken van ongeloof, maar de dichter gaat niet bij God vandaan. Hoe intens dit afgewezen zijn door God ook is. Hij klampt zich aan God vast.

In de Bijbel zien we dat steeds: het is beter om tegen God te klagen dan over God te spreken. Het is beter om vol boosheid en verwijten een indringend appèl op God te doen (Job 42:7, waarbij ook vertaald kan worden: jullie hebben niet juist tot mij gesproken, zoals Job) dan om een correcte belijdenis op te houden maar ondertussen de grond onder de voeten voelen wegzinken.

Deze psalm is een teken van diep geloof: Als er één is die er iets aan kan doen, is dat God. God wordt niet voor niets aangesproken als: HEER.

HEER, God, mijn redder (vers 2)

Ik roep u aan, HEER, elke dag (vers 10)

Waarom, HEER, verstoot u mij (vers 15)

Het is de naam van het verbond. De naam die zegt: Ik ben er voor jou. Ik sta klaar om te helpen. In deze psalm wordt God gehouden aan Zijn naam, aan Zijn verbond.

In de psalm wordt de consequentie uit de doeken gedaan wat er zal gebeuren als God zich blijft weghouden en blijft weigeren om te horen. Straks is het te laat en heeft het geen zin meer geholpen te worden. Kan God dat in overeenstemming brengen met Zijn eigen verbond?


Project: Bijbelse Teksten uit Donkere Tijden