Een pastorale ontmoeting: de Emmaüsgangers (Lukas 24)

Een pastorale ontmoeting: de Emmaüsgangers (Lukas 24)

Het Bijbelse verhaalvan de Emmaüsgangers biedt een goede weergave van een pastoraal gesprek. Twee mannen die vanuit Jeruzalem op weg zijn naar Emmaüs. Het is Pasen, maar het goede nieuws van Jezus’ opstanding heeft hen alleen nog maar treuriger gemaakt. Door de berichten over de opstanding hebben zij besloten om naar huis te keren.

(1) Pastoraat is allereerst begeleiding op de weg die mensen afleggen. Meelopen op de weg is een bekend beeld in het nadenken over het pastoraat. Dit beeld houdt in, dat de ander de weg bepaalt en dat de pastor meeloopt en allereerst volgt. De pastor past zich aan het tempo van de ander aan.

(2) Als Jezus spreekt, doet Hij dat allereerst om de ander uit te nodigen om te vertellen. Deze twee mensen op weg naar Emmaüs moeten zich eerst uitspreken. In de geestelijke begeleiding heeft de pastor vaak de taak om de ander te laten beginnen met vertellen. Vaak is het begin het moeilijkste.
Jezus laat hen uitspreken en onderbreekt hen ook niet door te vertellen dat hun verdriet overbodig is geworden. Pastoraat is een geduldig, actief en waakzaam luisteren.

(3) Jezus plaatst wat de anderen vertellen in het licht van de Schrift. Maar Hij doet dat pas nadat de anderen zijn uitgesproken. Hij onderbreekt het gesprek niet of brengt het gesprek niet op een ander thema, maar plaatst wat de anderen vertellen in een nieuw kader. Hij verbindt het luisteren naar mensen met het luisteren naar God.
De Bijbelwoorden die Hij spreekt, zijn geen clichés of algemene waarheden, maar Geest en leven. Dit gesprek van Jezus laat ook zien dat een kritisch en confronterend gesprek in het pastoraat nodig kan zijn om denkbeelden waarmee men vastloopt te doorbreken. Door Zijn kritische vragen veranderden de trage harten zich in brandende harten.

(4) Jezus gaat: Bij het pastorale gesprek behoort ook afscheid nemen en het loslaten van de ander.

(5) Het was Jezus die meeliep. Niet in alles kan het gesprek van Jezus voor ons tot voorbeeld zijn, omdat er een wezenlijk verschil tussen ons en Jezus blijft. In het pastorale gesprek mag men wel ervaren dat Jezus meeloopt. In het pastorale gesprek mag er zelfs de ervaring zijn dat je als pastor door Jezus gebruikt wordt om met een ander mee te lopen op de weg.

N.a.v. Michael Herbst, beziehungsweise. Grundlagen und Praxisfelder evangelischer Seelsorge (Neukirchen-Vluyn, 2012) 29-34